เจาะลึก 9-Box Talent Matrix: เครื่องมือจัดการคน ที่ HR ยุคใหม่ต้องรู้จัก

9-Box Talent Matrix for HR: A strategic tool used to evaluate employee performance and potential, providing insights for talent management and development strategies.

ถ้าคุณทำงาน HR หรือเป็นหัวหน้าทีม การประเมิน "ใครเหมาะสมจะพัฒนา ใครควรรักษาไว้ ใครควรช่วยเสริม" ถือเป็นโจทย์สำคัญมาก — และหนึ่งในเครื่องมือที่ทั่วโลกใช้กันคือ 9-Box Talent Matrix วันนี้เราจะพาไปรู้จักมันแบบละเอียด แต่เข้าใจง่าย พร้อมตัวอย่างจริงให้เห็นภาพชัดๆ

9-Box Talent Matrix คืออะไร?

มันคือ "แผนภูมิ 9 ช่อง" ที่ช่วยวิเคราะห์พนักงานแต่ละคน โดยพิจารณา 2 มิติหลัก:

• Performance (ผลงาน) : ทำงานได้ดีแค่ไหน?

• Potential (ศักยภาพ) : มีแนวโน้มโตต่อไปได้อีกไหม?'

นำสองแกนนี้มาตัดกัน จึงได้ 9 กลุ่ม ที่บอกได้ว่าคนๆ นั้นอยู่ตรงไหน และควรดูแลอย่างไร

เข้าใจทั้ง 9 ช่อง พร้อมตัวอย่าง!

1. Low Performer

• ผลงานน้อย + ศักยภาพต่ำ

• ตัวอย่าง: พนักงานที่ทำงานไม่ตรงเป้า และไม่แสดงท่าทีว่าจะพัฒนา

• แผนดูแล: ต้องตัดสินใจว่าจะเสริมทักษะ หรือหาทางออกที่เหมาะสม

2. Effective

• ผลงานดี + ศักยภาพต่ำ

• ตัวอย่าง: พนักงานเก่งในงานปัจจุบัน แต่ไม่มีแรงจูงใจจะโตต่อ

• แผนดูแล: รักษาไว้ให้เก่งในบทบาทเดิม อาจไม่เหมาะกับการโปรโมต

3. Enigma

• ผลงานสูง + ศักยภาพต่ำ

• ตัวอย่าง: พนักงานที่เก่งมาก แต่ไม่สนใจพัฒนาเส้นทางอาชีพ หรือไม่ชอบเปลี่ยนแปลง

• แผนดูแล: ใช้จุดแข็งให้เต็มที่ อาจต้องเข้าใจแรงจูงใจลึกๆ

4. Improve

• ผลงานต่ำ + ศักยภาพกลาง

• ตัวอย่าง: พนักงานใหม่ที่ดูมีแวว แต่ตอนนี้ยังไม่แสดงออก

• แผนดูแล: ลงทุนในการโค้ช, ให้ feedback ชัดเจน เพื่อดึงศักยภาพออกมา

5. Core Player

• ผลงานกลาง + ศักยภาพกลาง

• ตัวอย่าง: พนักงานที่ทำได้เรื่อยๆ ไม่น่าห่วง แต่ยังไม่โดดเด่น

• แผนดูแล: เสริมแรงบันดาลใจหรือโครงการพิเศษเพื่อกระตุ้นให้ก้าวหน้า

6. High Potential

• ผลงานดี + ศักยภาพกลาง

• ตัวอย่าง: พนักงานที่ผลงานน่าประทับใจ และมีโอกาสก้าวขึ้นเป็นผู้นำ

• แผนดูแล: ลงทุนอบรมพัฒนา leadership skill เตรียมขึ้นตำแหน่งสูงกว่า

7. Develop

• ผลงานต่ำ + ศักยภาพสูง

• ตัวอย่าง: คนที่มีไอเดียเฉียบ มีพลัง แต่ยังไม่สามารถแสดงออกในงานได้เต็มที่

• แผนดูแล: ต้องช่วยสร้างเวทีให้เขาได้พิสูจน์ตัวเอง เช่น โปรเจกต์พิเศษ, โค้ชมืออาชีพ

8. High Performer

• ผลงานสูง + ศักยภาพกลาง

• ตัวอย่าง: คนที่ "เอาอยู่" ทุกสถานการณ์ และสามารถขับเคลื่อนทีมได้

• แผนดูแล: รักษาให้ดี มี career path ชัดเจนเพื่อไม่ให้ย้ายงาน

9. Star

• ผลงานสูง + ศักยภาพสูง

• ตัวอย่าง: พนักงานระดับสุดยอดขององค์กร คนที่ทั้งทำงานเยี่ยม และมีศักยภาพพัฒนาเป็นผู้บริหารระดับสูง

• แผนดูแล: วางแผนระยะยาว เตรียม grooming เป็น future leader

แล้ว HR จะเอา 9-Box ไปใช้อย่างไร?

• วางแผนพัฒนาบุคลากร (Talent Development Plan): วางกลยุทธ์สำหรับแต่ละกลุ่ม ไม่ใช้สูตรเดียวกับทุกคน

• การเลื่อนตำแหน่ง (Succession Planning): หาผู้สืบทอดตำแหน่งสำคัญได้ชัดเจน

• สร้างองค์กรที่แข็งแรง (Organizational Strength): รู้ว่าจุดอ่อน-จุดแข็งองค์กรอยู่ตรงไหน

ตัวอย่างจริงจากชีวิตองค์กร

• บริษัท A ใช้ 9-Box แล้วพบว่า Core Player มีเยอะเกินไป ขาด Star➔ จึงทำ Leadership Bootcamp เพื่อเร่งศักยภาพ

• บริษัท B พบว่ามีพนักงานอยู่ใน Improve Zone เยอะ➔ จึงลงทุนเรื่อง Coaching Program และ Mentoring

• บริษัท C มี High Performer หลายคนที่ไม่ถูกเตรียมเส้นทางก้าวหน้า➔ บางคนเลยลาออกไปสร้าง Startup เอง!(บทเรียนสำคัญ: ถ้าไม่เตรียมทางให้ คนเก่งก็ไปสร้างอนาคตที่อื่นได้)

9-Box Talent Matrix ไม่ใช่แค่ตารางสวยๆ แต่คือ "แผนที่" ที่บอกเราว่า ต้องพัฒนาคนอย่างไร, รักษาใคร, และสร้างอนาคตองค์กรไปในทิศทางไหน

เพราะในยุคที่ "คนเก่ง" คือทรัพยากรที่แพงที่สุด ใครอ่านเกมคนได้เร็วกว่า ก็จะชนะในเกมธุรกิจนั่นเอง